Otomotiv tedarik sanayi firmalarının iştirakiyle, Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği’nin (TAYSAD) düzenlemiş olduğu ve güç krizinin otomotiv kesimine tesirlerini araştıran anket düzenlendi. Dünya’dan Aysel Yücel’in haberinde TAYSAD Lideri Albert Saydam, daldaki en büyük külfetin Türkiye’deki otomotiv ana sanayi firmalarının, tedarikçilere güç maliyetlerindeki artıştan kaynaklanan fiyat farkını ödememesi olduğunu söyledi.
Saydam, ”Tedarik endüstrinin ayakta kalabilmesi için burada müşterilerimizin çok süratli bir düzenleme yapmasını bekliyoruz” dedi. Tedarikçiler ayrıyeten, hammadde üreticilerinin satışta peşine dönmesi ve vadeleri azaltmasının da büyük sorun yarattığını lisana getiriyor.
Sektörde güç krizinin Avrupa’da çok yakın vakit içinde krizin üretimi durdurma noktasına geleceğine yönelik dertler artıyor. TAYSAD araştırmaya nazaran, iştirakçilerin yüzde 62’si, önümüzdeki kış güç temini zahmeti yaşanacağını öngörüyor. Ankete katılanların yüzde 98’i güç darboğazı nedeniyle yurtdışı müşterilerin üretimlerinde düşüş olacağını öngörürken, ankete katılanların yüzde 90’ının, yurtdışı OEM’lerde (otomotiv ana sanayi firmaları) bekledikleri üretim düşüşünün çift haneyi geçeceğini belirtmesi dikkat çekti. İştirakçilerin yarısından fazlası, Eylül 2020’ye nazaran satılan mamul maliyetleri içinde güç hissesinin yüzde 200 arttığını bilhassa vurgularken, yüzde 87’sinin yurt içi OEM’lerin, güç maliyetlerinden ötürü üretim etabında oluşan artışın büyük bir kısmını ya da tamamını ödemediğini belirtmesi ayrıyeten öne çıktı. İştirakçilerin yüzde 74’ünün yurt içi müşterilerinin fiyat güncelleme sıklığında düzgünleştirme yapmadığını belirtmesi de bir öbür kıymetli öge olarak dikkat çekti.
Artan güç maliyetlerinin tedarik endüstrinin bilançolarına negatif tesirine dikkat çeken TAYSAD Lideri Albert Saydam, bilhassa Türkiye’deki OEM’ler ile yapılan mevcut mukavelelerin enflasyonun yüzde 15 üzere düşük ve stabil olduğu periyotlardan kalan uygulamalar olduğunun altını çizerek, ”Yüksek enflasyonlu bu devirde artan güç maliyetlerinin eklenmesiyle Türk otomotiv tedarik sanayi çok önemli kayıplar yaşıyor. Ana sanayi firmalarıyla yapılan kontratlardaki uygulama ve fiyat güncelleme usulleri, maliyet yapımız karşısında yetersiz kalıyor. Yaptığımız üretimde yurtiçi OEM’lerin, güç maliyetlerinde oluşan artışın büyük bir kısmını ya da tamamını ödememesi kesimin şu an en kıymetli meşakkatlerinin başında geliyor. Tedarik endüstrinin ayakta kalabilmesi için burada müşterilerimizin çok süratli bir düzenleme yapmasını bekliyoruz” dedi.
Enerji krizinin artırdığı maliyetleri tedarik sanayi olarak tek başına üstlenmek zorunda kaldıklarının altını çizen Saydam, yaptıkları ankette TAYSAD üyelerinin yüzde 90’nın ayrıyeten yurt içi OEM’lerle ortalarında geçerli olan ödeme vadelerinin, günümüz ekonomik kurallarıyla örtüşmediğini düşündüğünü de vurguladı. Yeniden birebir anket sonuçlarına nazaran yurt içi müşterilerinin son 1 yılda ödeme vadelerinde uygunlaştırma yapmadığını belirtenlerin oranının yüzde 84 olduğuna dikkat çeken TAYSAD Lideri Saydam, ”Yurt içi müşterilerle olan kontratlar günün gerçeklerini kapsamıyor. Daha evvelden düşük maliyetli finansal araçlara erişimin mümkün olduğu devirdeki ödeme vadelerini şu an kabul etmek mümkün değil, zira pek çok sebeple maliyetler arttı. Şu an en değerli şey vakit. Çok süratli hareket etmek gerekiyor. Ana endüstrilerimizin kelamda düzgünleştirme beklentileriyle aksiyonlarını geciktirmesi tedarik endüstrini önemli manada yaralıyor” dedi.
”Hammaddede satın almak giderek zorlaşıyor”
Otomotiv tedarikçilerinin şikayetçi olduğu bir öbür kesim ise hammadde üreticileri. TAYSAD Lideri Albert Saydam, anketine katılan üyelerin yüzde 88’nin hammadde alımlarındaki ödeme vadelerinin kısaltıldığını ya da peşine dönüldüğünü belirttiğine vurgu yaparak, ”Tedarik endüstrinin tedarikçisi olan büyük hammadde üreticileri tek taraflı olarak güç maliyetlerini fiyatlarına ekleyip fiyatları daima artırırken, öteki taraftan da hammadde alımlarında satın alma şartlarını gitgide zorlaştırıyorlar. İşte bu türlü bir noktada hammadde üreticileri ile OEM’ler ortasında kalan tedarik sanayi, her geçen gün mali gücünü ve rekabetçiliğini kaybediyor. Bu durum da tedarik sanayi şirketlerinin yeni yatırım yapmasını engelliyor. Bütün bu olumsuz sonuçlar, bilançolara da yansıyor. Birçok üyemizin 6 ay sonrası bilançolarına baktığımızda önemli riskler oluştuğunu görüyoruz. Hammadde üreticileri ve ana sanayi firmalarının bilançolarında daima güzelleşmeler görünürken tam olarak iki ortada bir derede kalan tedarik endüstrini gelecekte sıkıntı günler bekliyor” dedi.
”Ana sanayi rekor kâr yapıyor, tedarikçi zarar”
TOBB Otomotiv Tedarik Sanayi Meclis Lideri Alper Kanca, hammadde üreticileri ve otomotiv ana sanayi firmalarının son periyotta rekor kârlılıklara imza attığını, tedarikçilerin ise bilançolarında büyük kayıplar yaşadığını lisana getirdi. Kanca, şunları anlattı: ”Tanınmış bir iktisatçı arkadaşım, geçen gün beni aradı. Borsaya açık tüm hammadde üreticileri ve otomotiv şirketlerinin bilançolarını incelemiş. ‘Hammadde üreticileri ve ana sanayi firmaları kârlılıklarında inanılmaz artışlar yaşıyor. Tarihi yarar sayıları açıklıyor. Tedarik endüstrinin kar oranları hala değişmiyor. Olağandışı fiyat artışlarının sonunda açıkça tüketici ve tedarik sanayi kaybediyormuş. Borsadaki bilgilerde bunu gördüm’ dedi. Durum hakikaten de dediği üzere. Hammadde üreten firmalar vadeleri kısaltıyor, peşin tahsilat yapıyor. Güç üreticileri de fiyatları daima artırıyor. OEM’ler ise güya enflasyon yüzde 13-15 üzere davranıyorlar. Ne ödeme vadelerini düzgünleştiriyor ne de aldıkları eserlerin fiyatlarını bu fevkalâde şartlara nazaran değiştiriyorlar. Bundan ötürü kârlar düşüyor, nakit akışımız bozuluyor. Yüksek enflasyon bizi ve tüketiciyi vuruyor” açıklamasını yaptı.