Modern astronomi ve gezegen biliminin ana amacı evrenin her tarafına yayılmış yaşam bileşenlerini keşfetmektir. Ötegezegenler ve astrobiyoloji üzerine çalışan iki bilim insanı, James Webb Teleskobu üzere yeni jenerasyon teleskoplar sayesinde, birçok araştırmacının yakın vakitte öbür yıldızların etrafındaki gezegenlerin atmosferlerinin kimyasal yapısını ölçebileceklerine inanıyor.
İki bilim beşerinin en büyük umudu, bu gezegenlerden birinde ya da daha fazlasında kimyasal bir ömür izine sahip olduğunu bulmaktır. Daha evvel Mars’ta yahut Jüpiter’de yapılan keşiflerde olduğu üzere Güneş Sistemi’nde de yaşam olabileceğini düşünen iki araştırmacı, uzayda yahut güneşte yaşama dair izler aramanın sıkıntı olduğu için fizikî örnekleri elde edebilmek için bir teleskop gönderilmesi gerektiğini söylüyor.
James Webb Uzay Teleskobu uzaydaki ışıkta meydana gelen değişimleri keşfeden tek teleskop
Astrobiyologlar, uzak bir gezegendeki ömrü tespit etmek için bir gezegenin yüzeyi yahut atmosferi ile etkileşime giren yıldız ışığını inceleyecekler. Atmosfer yahut yüzey ömür tarafından dönüştürülmüşse, ışık “biyoimza” ismi verilen bir ipucu taşıyabilir. Potansiyel olarak yaşanabilir bir ötegezegenden gelen ışıktaki bu ince değişiklikleri tespit etmek için inanılmaz derecede güçlü bir teleskop gerekir. Şimdilik, bu türlü bir muvaffakiyete sahip tek teleskop, yeni James Webb Uzay Teleskobu oldu.
Temmuz 2022’de bilim operasyonlarına başlayan James Webb gaz devi ötegezegen WASP-96b’nin spektrumunu okudu. Spektrum, su ve bulutların varlığını gösterdi, fakat WASP-96b kadar büyük ve sıcak bir gezegenin yaşama mesken sahipliği yapmasının da mümkün olmadığı düşünülüyor. Fakat bu erken datalar, James Webb’in ötegezegenlerden gelen ışıkta zayıf kimyasal imzaları tespit edebildiğini gösteriyor.
Webb önümüzdeki aylarda Dünya’ya daha yakın gezegenlerde keşifler yapacak
Önümüzdeki aylarda Webb, aynalarını, Dünya’dan yalnızca 39 ışıkyılı uzaklıkta, potansiyel olarak yaşanabilir Dünya boyutunda bir gezegen olan TRAPPIST-1e’ye çevirmeye hazırlanıyor. Teleskop, gezegenleri konut sahibi yıldızlarının önünden geçerken inceleyerek ve gezegenin atmosferinden süzülen yıldız ışığını yakalayarak biyo-imzalar arayabilir. Lakin ömrü aramak için tasarlanmadığı için teleskop sırf en yakın potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerden birkaçını inceleyebilir. Ayrıyeten sadece atmosferdeki karbondioksit, metan ve su buharı düzeylerindeki değişiklikleri algılayabilir. Bu yazdıklarımızdan sırf makul kısmı hayatın varlığına işaret eder ve Webb hayat için en güçlü işaret olan oksijenin varlığını tespit edemiyor.
Araştırmacılar şu anda üretim basamağında olan ve biyo-imzaları arayabilecek üç devasa, yer tabanlı Dev Magellen Teleskobu, Otuz Metre Teleskopu ve Avrupa Çok Büyük Teleskop’larının olduğunu ve her birinin Dünya’daki mevcut teleskoplardan çok daha güçlü olduğunu belirtti. Bu teleskoplar Dünya’nın atmosferinin yıldız ışığını bozmasına karşın, oksijen için en yakın gezegenlerin atmosferlerini rahatlıkla araştırabilir.
Astrobiyologlar, önümüzdeki on yılların en güçlü teleskoplarını kullansalar bile, sırf hayat tarafından büsbütün dönüştürülmüş dünyaların ürettiği güçlü biyo-imzaları tespit edebilecekler. Yanlış sonuçlar elde edilmemesi için gökbilimcilerin ve astrobiyologların, jeolojik yahut atmosferik süreçlerinin bir biyo-imzayı taklit edip edemeyeceğini anlamak için ilgilenilen bir gezegeni gereğince uygun incelemeleri gerekecek. Tekrar de yeni kuşak ötegezegen çalışmaları, uzayda hayatın varlığını kanıtlamak için gereken harikulâde delillerin çıtasını geçme potansiyeline sahip. James Webb Uzay Teleskobu’ndan gelen birinci bulgular, bize yakında gerçekleşecek olan heyecan verici ilerleme hakkında bir fikir veriyor.